Không chỉ là địa chỉ khám phá văn hóa Việt Nam được nhiều khách nước ngoài tìm đến trong gần 20 năm nay, nghệ sĩ Phan Thanh Liêm còn mang sân khấu rối nước mini xuất ngoại, góp phần quảng bá, giới thiệu văn hóa Việt Nam ra thế giới.

Rối nước tại gia

Căn nhà ở số 1, ngõ 260 ngách 17/18 phố chợ Khâm Thiên, Đống Đa, Hà Nội của Nghệ sĩ Phan Thanh Liêm luôn tấp nập khách quốc tế ra vào.

Bước vào ngôi nhà 4 tầng khang trang, đập vào mắt là những con rối, pho tượng đứng ngồi ngổn ngang. Lối lên cầu thang cũng đầy rối. Cả gia đình 4 người của nghệ sĩ Phan Thanh Liêm lại trong căn phòng chưa đầy 10m2, được thiết kế cả gác xép, còn mọi góc, không gian còn lại của ngôi nhà, Phan Thanh Liêm “nhường” hết cho rối. Tầng 4 của ngôi nhà là một rạp múa rối nước mini với sức chứa khoảng 16 người. Khách đến với rạp mini của nghệ sĩ Phan Thanh Liêm từ những người già cho đến người trẻ. Từ những người du lịch phượt cho đến những giáo sư tiến sĩ ở các trường đại học trên thế giới.

Khán giả quốc tế xem múa rối nước tại nhà nghệ sĩ Phan Thanh Liêm. Ảnh: NVCC

Không chỉ biểu diễn, nghệ sỹ Phan Thanh Liêm còn trò chuyện, giới thiệu lịch sử và những đặc trưng văn hóa của đất nước, con người Việt Nam ẩn sau những tích trò. Du khách sau khi xem xong màn trình diễn, có thể lội xuống nước, cùng người nghệ sỹ thử điều khiển các con rối, sự đối thoại gần gũi ấy đã đem lại những trải nghiệm thú vị và khó quên cho họ.

"Nhà tôi như một bảo tàng con rối, có con rối ông cha để lại và của tôi làm ra. Khách đến uống nước chè, ăn kẹo, ngồi nói chuyện truyền thống", nghệ sĩ Phan Thanh Liêm cho biết.

Bạn trẻ quốc tế thích thú khám phá múa rối nước. Ảnh: NVCC

Bên cạnh cơ sở ở ngõ Khâm Thiên thì nghệ sĩ Phan Thanh Liêm còn có một cơ sở tại Thạch Bàn, Long Biên, Hà Nội. Cơ sở Thạch Bàn có thể đón đoàn khách khoảng 40 người.

Nếu như ở Nhà hát mỗi người một khâu, thì tại sân khấu mini của mình, nghệ sĩ Phan Thanh Liêm phải làm tất cả, từ chế tạo con rối, sắp đặt sân khấu, biểu diễn, trò chuyện với khách, đón khách, giao lưu với khách, giới thiệu nghệ thuật múa rối… Anh chạy đi chạy lại giữa hai cơ sở, huy động cả vợ tham gia cùng.

Nghệ sĩ Phan Thanh Liêm cho biết, khách đến xem múa rối có những người rất khó tính, tuy nhiên sau khi xem múa rối họ thường rất thích và hài lòng. Nhiều du khách muốn tìm hiểu sâu có thể ở lại cùng gia đình anh đi chợ, nấu và thưởng thức những món ăn truyền thống, chia sẻ những câu chuyện thú vị, qua đó, du khách không chỉ được xem, được tận tay sờ vào những con rối mà còn được tìm hiểu về cuộc sống của gia đình nghệ sỹ, giúp họ hiểu hơn, yêu hơn và muốn quay trở lại.

Đưa rối nước đến với bạn bè quốc tế

Với đặc trưng là sân khấu nhỏ, có ưu điểm ở sự gọn nhẹ, tiện lợi nên nghệ sĩ Phan Thanh Liêm đã mang sân khấu múa rối nước thu nhỏ đi khắp nơi trên thế giới để biểu diễn. Trong những năm qua, nghệ sĩ liên tục được mời tham các ngày hội văn hóa lớn trên thế giới ở Anh, Hàn Quốc, Thái Lan, Trung Quốc, Malaysia, Canada, Italia, Ba Lan, Hàn Quốc… Những chuyến lưu diễn kéo dài hàng tháng ở các nước của Phan Thanh Liêm đã góp phần không nhỏ trong việc giới thiệu và quảng bá văn hóa truyền thống Việt Nam với bạn bè thế giới.

“Tôi đi nhiều nước, thấy họ quan tâm và yêu thích múa rối nước của Việt Nam. Khi diễn ở Nhật, mùa hè, thay vì chạy vào bóng râm ở gốc cây, từ người lớn đến trẻ con mọi người ngồi yên dưới nắng nóng để xem múa rối nước. Rồi ai cũng thích thú vỗ tay. Lúc đó tôi rất xúc động”, anh nói.

Một trong số những kỉ niệm mà nghệ sĩ Phan Thanh Liêm nhớ nhất là trong chuyến diễn tại Hàn Quốc vào tháng 8/2022. Thời điểm đi lưu diễn cũng là lúc dịch Covid-19 tại Hàn Quốc bùng trở lại.

Trong những năm qua, nghệ sĩ Phan Thanh Liêm liên tục được mời tham các ngày hội văn hóa lớn trên thế giới...Ảnh: NVCC

“Không chỉ gặp khó khăn về giấy tờ xét nghiệm Covid-19, sang đến Hàn Quốc, chúng tôi diễn được mấy buổi, trời mưa lớn, xảy ra lũ lụt. Chúng tôi diễn buổi sáng, về nghỉ trưa ở khách sạn, sau 2,3 giờ ra diễn thì trời mưa, nước ngập trôi cả đạo cụ, con rối. 5 người chúng tôi phải chia nhau đi tìm, rất may tìm được một số, chỉ mất vài con rối. Tuy nhiên, phải rút ngắn số buổi biểu diễn không như kế hoạch”, nghệ sĩ Phan Thanh Liêm chia sẻ.

Dù gặp khó khăn, nhưng nghệ sĩ Phan Thanh Liêm cho biết, khán giả đất nước Hàn Quốc tới xem rất đông và bày tỏ sự thích thú đối với nghệ thuật múa rối nước. Đặc biệt, các buổi trình diễn thu hút sự quan tâm của nhiều gia đình đa văn hóa Việt – Hàn. Nhiều cô dâu Việt ở Hàn Quốc đã cùng cả gia đình đến xem và hào hứng giới thiệu với chồng con về loại hình nghệ thuật độc đáo chỉ Việt Nam mới có.

Trẻ con quốc tế rất thích thú xem múa rối nước Việt Nam. Ảnh: NVCC

Năm 2022, Nghệ sĩ Phan Thanh Liêm được mời tham dự Triển lãm quốc phòng quốc tế 2022 để quảng bá bộ môn nghệ thuật truyền thống với các nước trên thế giới.

“Khi được mời tham gia, tôi bàn với các anh bên quân đội, có ý tưởng mang quân sự vào. Tôi làm bộ đội duyệt binh, xe tăng bọc thép đi vòng, mọi người rất thích. Các đoàn quân sự của các nước trong đó có Nga, diễn cho họ xem họ vỗ tay liên tục, không ngớt”, nghệ sĩ Phan Thanh Liêm chia sẻ.